1. Cumen là gì?
- Cumen còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như 1- metyletyl benzen , Isopropyl benzen hoặc 2- phenyl propan, llà tên thay thế của isopropylbenzene - đây là một hydrocacbon có một nhân thơm và một nhóm thế propyl. Nó cũng là dẫn xuất của benzen, là thành phần quan trọng của dầu mỏ hay các nhiên liệu tinh chế.
- Nó có công thức phân tử là C9H12.
2. Công thức cấu tạo của cumen là gì?
Công thức cấu tạo của cumen là gì
3. Những tính chất lý hóa nổi bật của cumen
3.1 Tính chất vật lý nổi bật của cumen là gì?
- Cumen là một chất dễ cháy, và có điểm sôi là 152°C.
- Ở nhiệt độ thường, nó tồn tại dưới dạng lỏng, không màu, dễ bắt lửa và có mùi gần giống như xăng.
- Đây là chất không tan trong nước nhưng lại tan được trong các dung môi hữu cơ: dietyl ete, tetraclorua cacbon, hexan...
- Nó khó cháy hơn các hydrocacbon thơm khác nhưng giới hạn cháy lại rất cao.
- Là một chất độc hại, chỉ kém benzene nên khi sử dụng cần hết sức cẩn trọng.
3.2 Tính chất hóa học của cumen
Vì cumen là một dẫn xuất của benzene nên hoá chất này có đầy đủ tính chất của vòng benzen và gốc alkyl. Cụ thể về tính chất hoá học đặc trưng của nó như sau:(1) Tham gia phản ứng thế halogen
- Tác dụng với Br2 khan trong điều kiện nhiệt độ, có xúc tác là sắt. Lúc này, nguyên tử brom thế vào nhân benzen.
- Còn khi phản ứng với Br2 khi được chiếu sáng, nguyên tử Br sẽ thế vào nhóm alkyl.
- Phản ứng thế nitro trong điều kiện nhiệt độ, có xúc tác là H2SO4.
- Phản ứng Sunfua hóa.
Tham gia phản ứng với H2 với nhiệt độ, áp suất 10at và chất xúc tác là Niken.
(3) Tham gia phản ứng oxy hóa
- Đun nóng cumen ta được dung dịch làm mất màu thuốc tím KMnO4
- Nó tham gia phản ứng với Oxy không khí ở nhiệt độ cao và không có xúc tác sẽ tạo thành cumen hydroperoxit (tiến hành trong pha lỏng):
- Nếu có xúc tác là H2SO4 loãng thì peroxit phản ứng với axit và tạo ra phenol, axeton:
4. Điều chế/Sản xuất cumen như thế nào?
Hiện nay, cumen thương mại được điều chế trong công nghiệp bằng phản ứng ankyl hóa Friedel-Crafts benzene và propylene.5. Những ứng dụng quan trọng của cumen trong cuộc sống
Cumen là một trong những hoá chất được sử dụng rộng rãi hiện nay bởi nó đem đến rất nhiều ứng dụng quan trọng như:- Nó được sản xuất để dùng làm nguyên liệu tại các nhà máy sản xuất phenol và axeton.
- Được sử dụng để giúp sản xuất α-metylstyren, α-metystyren: Đây là một loại hóa chất trung gian dùng trong công nghiệp sản xuất chất dẻo, nhựa, gạch lát sàn nhà, chất kết dính...
- Cũng là dung môi của các loại sơn, keo xịt, men.
- Một thành phần quan trọng của động cơ nhiên liệu có chỉ số octan cao.
- Các ứng dụng trong công nghiệp sản xuất khác như: Sản xuất sắt, cao su, thép, bột giấy hay ứng dụng trong ngành công nghệ liên quan đến quá trình oxy hóa phenol.
6. Các nguồn thải cumen là gì?
Bạn đã biết các nguồn thải ra hoá chất cumen là gì chưa?- Nó được thải ra trong quá trình lọc dầu, quá trình đốt cháy các sản
- phẩm dầu mỏ.
- Từ các quá trình công nhiệp như: Công nghiệp hóa chất, công nhiệp sản xuất cao su, giấy, nhựa hay sơn...
- Thải ra từ sơn, vecni, khói thuốc lá...
- Nó còn được tìm thấy ở trong khí thải động cơ.
- Ngoài ra, từ một số sản phầm tiêu dùng như nhựa cách điện, cao su trải sàn và tường, đồ gỗ nội thất, sơn, keo xịt…
7. Cumen có nguy hiểm không? Biểu hiện khi ngộ độc
Theo cơ quan bảo vệ môi trường của Hoa Kỳ, cumen là một hóa chất có độc tính thấp:- Một số triệu chứng có thể gặp nếu như tiếp xúc với hoá chất: đau đầu, đỏ mặt, chóng mặt...
- Còn nếu tiếp xúc với da: Sẽ gây kích ứng da, nổi mẩn đỏ.
- Còn phơi nhiễm lâu dài có thể gây ảnh hưởng đến gan, phổi hay thận.
- Khi hít phải hơi: Ta sẽ bị chóng mặt, buồn ngủ, thậm chí hôn mê.
- Còn nuốt nhầm cumen: Xảy ra các triệu chứng như ho, đau họng, đau bụng, nôn ói, thậm chí nguy hiểm nhất có thể gây tử vong.
8. Những lưu ý cần nhớ để sử dụng, bảo quản cumen an toàn
8.1 Lưu ý để bảo quản cumen- Bảo quản chất trong thùng kín.
- Những nơi bảo quản hoá chất này cần phải luôn khô ráo, thoáng mát, tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, nguồn phát nhiệt và các chất oxy hóa.
- Khi sử dụng cần phải trang bị đồ bảo hộ như như kính, găng tay để đảm bảo an toàn.
- Sau khi sử dụng và vận chuyển hóa chất này, cần phải rửa sạch tay bằng xà phòng để an toàn nhất.
