Đau dây thần kinh dữ dội, viêm não, liệt cơ mặt, giảm thị lực là các biến chứng nặng sau khi mắc bệnh zona.
Zona thần kinh còn gọi là zona hoặc shingles, là bệnh về da cấp tính do Varicella zoster virus (VZV), thuộc họ virus Herpes, gây ra. Virus này thường tấn công vào da và thần kinh.
VZV là virus gây bệnh thủy đậu. Mỗi người thường chỉ mắc thủy đậu một lần trong đời, nhưng sau khi khỏi bệnh, virus vẫn tồn tại tiềm ẩn tại các hạch thần kinh nhiều năm, khi gặp yếu tố thuận lợi thì hoạt động trở lại gây ra bệnh zona. Người dễ bị zona thần kinh là người từng mắc bệnh thủy đậu, lớn tuổi, suy giảm hệ miễn dịch, stress, suy nhược cơ thể, người ghép mô tạng...
Theo thông tin đăng tải trên Thư viện Y học quốc gia Mỹ, ước tính khoảng 20% người bệnh thủy đậu sẽ mắc zona. Hầu hết người mắc bệnh zona đều trên 50 tuổi, nguy cơ tăng lên khi già đi vì hệ miễn dịch suy yếu.
Theo ThS.BS.CKI Trần Nguyễn Anh Thư, khoa Da liễu - Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, VZV sinh sản và lan truyền theo các đường dây thần kinh cảm giác, gây tổn thương da và dây thần kinh. Zona thường gây đau dữ dội, ngứa, khó chịu, gây khó khăn trong vận động hàng ngày.
Thời gian trung bình từ khi khởi phát tổn thương zona đến khi lành sẹo khoảng 2-4 tuần. Bệnh có thể điều trị bằng thuốc kháng virus, tốt nhất trong vòng 72 giờ đầu kể từ khi khởi phát. Nếu điều trị muộn dễ dẫn đến biến chứng nặng sau khi khỏi bệnh.
Đau dây thần kinh: Đây là biến chứng phổ biến sau zona, thường gặp ở người từ 50 tuổi trở lên, người suy giảm miễn dịch. Cơn đau dữ dội, thậm chí gây co giật từng cơn, kéo dài dai dẳng có thể xuất hiện từ vài tháng đến nhiều năm sau khi khỏi zona. Cơn đau này thường giới hạn ở khu vực da nơi bệnh zona bắt đầu xuất hiện tổn thương, phổ biến nhất là xung quanh thân người, thường ở nửa bên (trái hoặc phải) cơ thể.
Cơn đau ảnh hưởng nhiều đến chất lượng sống, tinh thần và giấc ngủ người bệnh. Người bệnh được điều trị giảm đau bằng thuốc hoặc các liệu pháp khác như dùng từ trường.
Bác sĩ Thư khám cho một người bệnh bị biến chứng đau thần kinh, co giật hậu zona. Ảnh: Phạm Duy© Được VnExpress cung cấp
Viêm não, viêm màng não: Người nhiễm zona ở vùng quanh tai sau vài ngày mắc bệnh có thể gặp biến chứng này. Bác sĩ Thư cho biết ống tai có cấu tạo đặc biệt, thông với cấu trúc não và có nhiều dây thần kinh dày đặc. Khi virus xuất hiện và xâm nhập ở vị trí này làm tăng nguy cơ lây lan bệnh lên não. Những tổn thương da ở phía trong ống tai, khu vực màng nhĩ nguy hiểm hơn vì đây là những vùng khó chăm sóc, vệ sinh và dễ bị bội nhiễm.
Dù nguy hiểm, viêm não, viêm màng não có thể hồi phục hoàn toàn nếu người bệnh được phát hiện, điều trị kịp thời, đúng cách. Một số trường hợp không được điều trị đúng dẫn đến di chứng nặng nề như liệt, tê bì chân tay, động kinh, tử vong.
Liệt một phần cơ mặt: Đây vừa là triệu chứng nhiễm virus zona hạch gối (do tổn thương hạch gối của dây thần kinh VII), vừa là biến chứng zona thần kinh nguy hiểm. Người bệnh có thể bị liệt nửa mặt hoặc liệt một phần cơ mặt, như mất khả năng biểu cảm, cử động các vùng cơ trên phần mặt bị liệt (không thể cau mày, nhăn trán), méo miệng. Triệu chứng liệt nửa mặt có thể khỏi sau một thời gian hoặc kéo dài vĩnh viễn.
Nhiễm trùng da: Nhiễm trùng da hoặc bội nhiễm (nhiễm thêm vi khuẩn hoặc vi nấm khác) là biến chứng tổn thương da thường gặp ở nhiều bệnh nhân sau mắc zona. Bất kỳ tổn thương ở vị trí nào trên da khi nhiễm bệnh cũng có nguy cơ bị bội nhiễm. Đặc biệt trong giai đoạn mụn nước, nếu các bóng nước bị vỡ khiến các loại vi khuẩn, tụ cầu xâm nhập gây mưng mủ, chảy dịch, làm trầm trọng các tổn thương da, bệnh trở nặng và dễ để lại sẹo xấu.
Theo bác sĩ Thư, nhiễm trùng da cũng ảnh hưởng lớn đến tâm lý người bệnh, kéo dài cảm giác đau đớn, nóng rát, khó chịu. Nếu không được xử lý sớm, nhiễm trùng có thể lan rộng đến các vùng khác trên cơ thể, dẫn đến nhiễm trùng máu.
Rối loạn cảm giác da: Tình trạng mất cảm giác, ngứa ran, ớn lạnh, châm chích trong da thường xảy ra khiến người bệnh khó chịu, trầm cảm. Ngứa nhiều và gãi vùng da bị sẹo zona có thể trầy da, gây bội nhiễm vi khuẩn và làm bệnh nặng hơn.
Giảm thị lực: Khi zona thần kinh ở gần mắt hoặc trong mắt, virus có thể tấn công các cấu trúc của nhãn cầu, thường gặp nhất là tổn thương giác mạc. Mắt có thể nhạy cảm với ánh sáng, sưng mí mắt, tăng nhãn áp, viêm và sẹo giác mạc, suy giảm thị lực, mù lòa. Biến chứng về mắt có thể gặp như viêm kết mạc, giác mạc, củng mạc, thậm chí đe dọa thị lực như hoại tử võng mạc cấp tính, viêm dây thần kinh thị giác, hội chứng đỉnh ổ mắt, viêm hậu củng mạc, glaucoma thứ phát.
Zona thần kinh còn gọi là zona hoặc shingles, là bệnh về da cấp tính do Varicella zoster virus (VZV), thuộc họ virus Herpes, gây ra. Virus này thường tấn công vào da và thần kinh.
VZV là virus gây bệnh thủy đậu. Mỗi người thường chỉ mắc thủy đậu một lần trong đời, nhưng sau khi khỏi bệnh, virus vẫn tồn tại tiềm ẩn tại các hạch thần kinh nhiều năm, khi gặp yếu tố thuận lợi thì hoạt động trở lại gây ra bệnh zona. Người dễ bị zona thần kinh là người từng mắc bệnh thủy đậu, lớn tuổi, suy giảm hệ miễn dịch, stress, suy nhược cơ thể, người ghép mô tạng...
Theo thông tin đăng tải trên Thư viện Y học quốc gia Mỹ, ước tính khoảng 20% người bệnh thủy đậu sẽ mắc zona. Hầu hết người mắc bệnh zona đều trên 50 tuổi, nguy cơ tăng lên khi già đi vì hệ miễn dịch suy yếu.
Theo ThS.BS.CKI Trần Nguyễn Anh Thư, khoa Da liễu - Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, VZV sinh sản và lan truyền theo các đường dây thần kinh cảm giác, gây tổn thương da và dây thần kinh. Zona thường gây đau dữ dội, ngứa, khó chịu, gây khó khăn trong vận động hàng ngày.
Thời gian trung bình từ khi khởi phát tổn thương zona đến khi lành sẹo khoảng 2-4 tuần. Bệnh có thể điều trị bằng thuốc kháng virus, tốt nhất trong vòng 72 giờ đầu kể từ khi khởi phát. Nếu điều trị muộn dễ dẫn đến biến chứng nặng sau khi khỏi bệnh.
Đau dây thần kinh: Đây là biến chứng phổ biến sau zona, thường gặp ở người từ 50 tuổi trở lên, người suy giảm miễn dịch. Cơn đau dữ dội, thậm chí gây co giật từng cơn, kéo dài dai dẳng có thể xuất hiện từ vài tháng đến nhiều năm sau khi khỏi zona. Cơn đau này thường giới hạn ở khu vực da nơi bệnh zona bắt đầu xuất hiện tổn thương, phổ biến nhất là xung quanh thân người, thường ở nửa bên (trái hoặc phải) cơ thể.
Cơn đau ảnh hưởng nhiều đến chất lượng sống, tinh thần và giấc ngủ người bệnh. Người bệnh được điều trị giảm đau bằng thuốc hoặc các liệu pháp khác như dùng từ trường.
Bác sĩ Thư khám cho một người bệnh bị biến chứng đau thần kinh, co giật hậu zona. Ảnh: Phạm Duy© Được VnExpress cung cấp
Viêm não, viêm màng não: Người nhiễm zona ở vùng quanh tai sau vài ngày mắc bệnh có thể gặp biến chứng này. Bác sĩ Thư cho biết ống tai có cấu tạo đặc biệt, thông với cấu trúc não và có nhiều dây thần kinh dày đặc. Khi virus xuất hiện và xâm nhập ở vị trí này làm tăng nguy cơ lây lan bệnh lên não. Những tổn thương da ở phía trong ống tai, khu vực màng nhĩ nguy hiểm hơn vì đây là những vùng khó chăm sóc, vệ sinh và dễ bị bội nhiễm.
Dù nguy hiểm, viêm não, viêm màng não có thể hồi phục hoàn toàn nếu người bệnh được phát hiện, điều trị kịp thời, đúng cách. Một số trường hợp không được điều trị đúng dẫn đến di chứng nặng nề như liệt, tê bì chân tay, động kinh, tử vong.
Liệt một phần cơ mặt: Đây vừa là triệu chứng nhiễm virus zona hạch gối (do tổn thương hạch gối của dây thần kinh VII), vừa là biến chứng zona thần kinh nguy hiểm. Người bệnh có thể bị liệt nửa mặt hoặc liệt một phần cơ mặt, như mất khả năng biểu cảm, cử động các vùng cơ trên phần mặt bị liệt (không thể cau mày, nhăn trán), méo miệng. Triệu chứng liệt nửa mặt có thể khỏi sau một thời gian hoặc kéo dài vĩnh viễn.
Nhiễm trùng da: Nhiễm trùng da hoặc bội nhiễm (nhiễm thêm vi khuẩn hoặc vi nấm khác) là biến chứng tổn thương da thường gặp ở nhiều bệnh nhân sau mắc zona. Bất kỳ tổn thương ở vị trí nào trên da khi nhiễm bệnh cũng có nguy cơ bị bội nhiễm. Đặc biệt trong giai đoạn mụn nước, nếu các bóng nước bị vỡ khiến các loại vi khuẩn, tụ cầu xâm nhập gây mưng mủ, chảy dịch, làm trầm trọng các tổn thương da, bệnh trở nặng và dễ để lại sẹo xấu.
Theo bác sĩ Thư, nhiễm trùng da cũng ảnh hưởng lớn đến tâm lý người bệnh, kéo dài cảm giác đau đớn, nóng rát, khó chịu. Nếu không được xử lý sớm, nhiễm trùng có thể lan rộng đến các vùng khác trên cơ thể, dẫn đến nhiễm trùng máu.
Rối loạn cảm giác da: Tình trạng mất cảm giác, ngứa ran, ớn lạnh, châm chích trong da thường xảy ra khiến người bệnh khó chịu, trầm cảm. Ngứa nhiều và gãi vùng da bị sẹo zona có thể trầy da, gây bội nhiễm vi khuẩn và làm bệnh nặng hơn.
Giảm thị lực: Khi zona thần kinh ở gần mắt hoặc trong mắt, virus có thể tấn công các cấu trúc của nhãn cầu, thường gặp nhất là tổn thương giác mạc. Mắt có thể nhạy cảm với ánh sáng, sưng mí mắt, tăng nhãn áp, viêm và sẹo giác mạc, suy giảm thị lực, mù lòa. Biến chứng về mắt có thể gặp như viêm kết mạc, giác mạc, củng mạc, thậm chí đe dọa thị lực như hoại tử võng mạc cấp tính, viêm dây thần kinh thị giác, hội chứng đỉnh ổ mắt, viêm hậu củng mạc, glaucoma thứ phát.
