Hệ lụy từ các đổi mới tuyển sinh
Mùa tuyển sinh 2025 chứng kiến hàng loạt thay đổi trong quy chế của Bộ GD-ĐT. Tuy nhiên, thay vì mang lại sự minh bạch và thuận lợi, những đổi mới này lại gây ra hàng loạt bất cập, khiến thí sinh, phụ huynh và cả các trường rơi vào tình cảnh rối ren.
Quy đổi điểm – “thủ phạm” chính?
Một trong những vấn đề gây tranh cãi lớn nhất là việc quy đổi điểm các phương thức xét tuyển về thang điểm 30.
- Ngay từ khi dự thảo, giới chuyên môn đã cảnh báo quy đổi này thiếu cơ sở khoa học, dẫn đến sai lệch.
- Mỗi trường áp dụng một cách quy đổi khác nhau, khiến điểm chuẩn biến động mạnh và gây bất lợi cho thí sinh chỉ xét bằng điểm thi THPT.
- Kết quả là dù điểm thi tốt nghiệp giảm sâu, điểm chuẩn lại tăng vọt, nhiều ngành đạt mức tuyệt đối 30/30.
Đề thi, điểm số và “bách phân vị”
Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay cũng đánh dấu lứa học sinh đầu tiên học chương trình GDPT 2018. Đề thi được cho là khó hơn, đặc biệt ở môn Toán và Tiếng Anh. Bộ GD-ĐT khẳng định đề thi “đáp ứng yêu cầu”, song thực tế điểm trung bình giảm rõ rệt.
Đáng chú ý, lần đầu tiên thuật ngữ bách phân vị được đưa vào để quy đổi và so sánh điểm. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đánh giá phương pháp này thiếu cơ sở vững chắc và giá trị tham khảo còn hạn chế.
Điểm cộng – bất công mới trong tuyển sinh
Một bất cập khác là chính sách cộng điểm khuyến khích:
- Chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế như IELTS được quy đổi khá thoáng, ví dụ 6.0 IELTS có thể tương đương 9 điểm môn Tiếng Anh.
- Ngoài ra, nhiều trường còn cộng thêm từ 1–3 điểm, thậm chí vừa quy đổi vừa cộng, tạo nên lợi thế kép.
Trong khi đó, điểm ưu tiên khu vực lại bị siết lại, dẫn đến sự bất bình đẳng: học sinh ở thành phố, có điều kiện thi chứng chỉ quốc tế được hưởng lợi, còn học sinh vùng khó khăn bị thiệt thòi.
Rối loạn ở hệ thống lọc ảo
Nếu như trước đây, kết quả trúng tuyển có thể tra cứu ngay thì năm nay, thí sinh phải chờ đến ba ngày. Tình trạng càng rối rắm hơn khi:
- Có thí sinh dư điểm chuẩn nhưng vẫn rớt.
- Kết quả giữa cổng tuyển sinh chung và website trường không trùng khớp.
- Nguyện vọng bị thay đổi ngoài ý muốn.
Một số trường thậm chí phải gửi công văn nhờ trường khác xét tuyển lại cho thí sinh vì lỗi kỹ thuật.
Bộ nói gì?
Theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn, những đổi mới năm nay – từ quy đổi điểm, điều chỉnh điểm ưu tiên đến lọc ảo nhiều vòng – đều nhằm tạo công bằng và thuận lợi hơn cho thí sinh. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy những trục trặc kỹ thuật, sự bất nhất trong áp dụng và bất công trong điểm số đã phủ bóng đen lên kỳ tuyển sinh.Cần một cơ chế ổn định
Nhìn lại nhiều năm qua, có thể thấy tuyển sinh đại học ở Việt Nam chưa bao giờ ổn định. Hầu như năm nào Bộ GD-ĐT cũng thay đổi quy định, khiến thí sinh khó thích ứng, các trường bị động và xã hội mất niềm tin.Hai vấn đề nổi bật cần giải quyết ngay:
- Điểm chuẩn bất thường – phổ điểm giảm nhưng điểm chuẩn lại tăng kịch trần, chứng tỏ quy đổi chưa hợp lý.
- Bất công trong cộng điểm – học sinh có điều kiện dễ dàng hưởng lợi, còn học sinh nghèo thì chịu thiệt.
Điều cần thiết nhất hiện nay là Bộ GD-ĐT phải xây dựng một quy chế tuyển sinh ổn định, dễ hiểu, minh bạch, có tính dự đoán và duy trì ít nhất 5 năm. Chỉ khi đó, quyền lợi thí sinh mới được bảo đảm và nền giáo dục đại học mới có nền tảng vững chắc để phát triển.
