Sự hình thành của bão, đặc biệt là các cơn bão nhiệt đới (hay còn gọi là xoáy thuận nhiệt đới), diễn ra qua nhiều giai đoạn khi các điều kiện khí hậu và địa lý thuận lợi cùng tác động lẫn nhau. Quá trình này thường xảy ra ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Dưới đây là các giai đoạn cơ bản trong sự hình thành của một cơn bão:
1. Điều kiện cần thiết để hình thành bão
1. Điều kiện cần thiết để hình thành bão
- Nhiệt độ nước biển ấm: Nhiệt độ nước biển ít nhất phải đạt khoảng 26,5°C ở độ sâu ít nhất 50 mét. Nước biển ấm đóng vai trò là nguồn năng lượng chính cho bão, khi nước bốc hơi và tạo ra hơi nước trong khí quyển.
- Hơi nước ẩm và không khí không ổn định: Không khí ẩm và bất ổn (không khí ấm bốc lên và thay thế bằng không khí mát) là điều kiện quan trọng để các cơn bão phát triển.
- Dòng gió xoáy (cicrulation): Gió xoáy hay gió xoắn dọc theo bề mặt Trái Đất đóng vai trò hình thành vùng xoáy lớn.
- Gió tầng trên yếu: Gió mạnh ở các tầng trên có thể cản trở sự phát triển của cơn bão bằng cách phá vỡ dòng đối lưu.
- Vùng nhiễu động nhiệt đới: Quá trình hình thành bão bắt đầu với sự hình thành một vùng áp thấp trong khí quyển trên vùng biển ấm. Vùng này có gió nhẹ và có xu hướng di chuyển chậm. Sự chênh lệch nhiệt độ giữa không khí nóng và lạnh khiến không khí ẩm bốc lên, tạo ra các đám mây và mưa rào.
- Sự phát triển của xoáy: Khi không khí bốc lên cao hơn, nó nguội đi và hơi nước ngưng tụ thành mây, giải phóng nhiệt ẩn. Nhiệt lượng này làm ấm không khí xung quanh, làm tăng tốc quá trình bốc hơi và ngưng tụ, tạo ra một dòng không khí xoáy và đối lưu mạnh mẽ hơn. Gió tại bề mặt bắt đầu di chuyển vào vùng áp thấp và xoay quanh nó do hiệu ứng Coriolis (do sự quay của Trái Đất).
- Bão nhiệt đới: Khi vùng xoáy và đối lưu tiếp tục phát triển, gió mạnh hơn và bắt đầu quay với tốc độ lớn hơn. Khi tốc độ gió tăng lên đến 63 km/h, hệ thống này chính thức được gọi là bão nhiệt đới và được đặt tên.
- Cơn bão mạnh lên: Nếu điều kiện thuận lợi tiếp tục (nhiệt độ nước biển cao, không khí ẩm, gió tầng trên yếu), bão nhiệt đới có thể tiếp tục tăng cường và trở thành bão cuồng phong (hurricane hoặc typhoon) khi tốc độ gió vượt qua 119 km/h.
- Mắt bão: Ở trung tâm cơn bão là mắt bão, một vùng có áp suất thấp và gió nhẹ. Thời tiết ở đây thường khá yên tĩnh, trời quang đãng.
- Thành mắt bão: Bao quanh mắt bão là thành mắt bão, một khu vực có mây dày và gió rất mạnh. Đây là nơi bão mạnh nhất với sức gió cực lớn và mưa lớn.
- Dải mây mưa: Từ mắt bão tỏa ra các dải mây dày đặc xoắn quanh thành bão, gây mưa to và gió mạnh.
- Di chuyển vào đất liền: Khi bão di chuyển vào đất liền, nó mất nguồn cung cấp năng lượng từ nước biển ấm, dẫn đến sự suy yếu. Bão cũng có thể suy yếu do gió mạnh ở tầng trên làm phá vỡ cấu trúc của nó.
- Tan biến trên biển: Nếu bão di chuyển ra khỏi vùng nước ấm hoặc gặp không khí khô, nó cũng sẽ suy yếu và tan biến dần.
