Bộ GDĐT yêu cầu các trường xem xét, điều chỉnh tổ hợp xét tuyển, đảm bảo quyền lợi cho thí sinh khi bỏ tổ hợp C00 ngay sát kỳ thi tốt nghiệp THPT.
Mùa tuyển sinh năm 2024, nhiều trường đại học sử dụng tổ hợp C00 để tuyển sinh. Ảnh: Vân Trang
Trong nhiều năm qua, tổ hợp C00 đã trở thành cánh cửa vào đại học của hàng chục nghìn học sinh yêu thích và có thế mạnh trong lĩnh vực khoa học xã hội, văn hóa, truyền thông.
Từ ngành Báo chí, Quan hệ công chúng, đến Tâm lý học, Du lịch..., tất cả đều từng coi C00 là một tiêu chuẩn đầu vào cơ bản. Cũng vì lẽ đó, không ít học sinh đã lựa chọn ôn luyện và đầu tư năng lực theo tổ hợp này từ khi bắt đầu lớp 10.
Thế nhưng, chỉ trong vài tháng đầu năm 2025, hàng loạt trường đại học, trong đó có cả Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG Hà Nội), công bố ngừng xét tuyển C00, thay bằng các tổ hợp có môn ngoại ngữ như D14, D15, D66…
Điều đáng nói là việc thay đổi này không chỉ khiến học sinh trở tay không kịp, mà còn tạo ra cảm giác bất an, hoang mang, thậm chí khủng hoảng tâm lý đối với những em đã xác định rõ ngành học và lộ trình thi cử từ lâu.
Các trường đưa ra lý do thay đổi là do năm 2025 là năm đầu tiên áp dụng thi tốt nghiệp theo chương trình giáo dục phổ thông 2018, đồng thời đáp ứng yêu cầu đầu ra ngoại ngữ và xu hướng quốc tế hóa. Nhưng những lý do này lẽ ra phải được tính toán và công bố từ sớm.
Thay đổi trong tuyển sinh, đặc biệt là thay đổi tác động đến cả quá trình học tập kéo dài ba năm, không thể chỉ tuân thủ quy định kỹ thuật “thông báo trước 30 ngày” mà xem như đã làm tròn trách nhiệm.
Vẫn biết, quyền tự chủ tuyển sinh là nguyên tắc đã được pháp luật công nhận và việc các trường đại học chủ động xây dựng tổ hợp xét tuyển phù hợp với chiến lược đào tạo là hoàn toàn đúng đắn. Tuy nhiên, khi một loạt trường đại học, đặc biệt là các trường khối khoa học xã hội, bất ngờ bỏ tổ hợp C00 ngay trước kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông chỉ còn chưa đầy một tháng, thì không thể coi đây là hành xử hợp lý, càng không thể nói là “công bằng với thí sinh”.
Về phía Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngoài yêu cầu các trường giải trình và xem xét, điều chỉnh tổ hợp xét tuyển, đảm bảo quyền lợi cho thí sinh khi bỏ tổ hợp C00 ngay sát kỳ thi tốt nghiệp THPT, vẫn cần có trách nhiệm điều tiết, định hướng, đặc biệt là lắng nghe phản hồi từ xã hội, nhất là trong giai đoạn chuyển tiếp như hiện nay.
Đổi mới giáo dục không thể là sự thay đổi đột ngột, thiếu chuẩn bị, bỏ mặc người học tự thích nghi trong thế bị động.
Trong ngắn hạn, các trường đại học nên cân nhắc giữ lại tổ hợp C00 ít nhất trong năm 2025, như một hình thức chuyển tiếp có trách nhiệm.
Về dài hạn, nếu thực sự cần thay đổi thì phải có lộ trình rõ ràng, được công bố sớm, minh bạch và có đánh giá tác động xã hội đầy đủ.
Chỉ khi ấy, quyền tự chủ mới không bị hiểu sai là sự tự tiện. Và “công bằng với thí sinh” mới là một cam kết được thực thi chứ không chỉ là lời nói suông.
Trong nhiều năm qua, tổ hợp C00 đã trở thành cánh cửa vào đại học của hàng chục nghìn học sinh yêu thích và có thế mạnh trong lĩnh vực khoa học xã hội, văn hóa, truyền thông.
Từ ngành Báo chí, Quan hệ công chúng, đến Tâm lý học, Du lịch..., tất cả đều từng coi C00 là một tiêu chuẩn đầu vào cơ bản. Cũng vì lẽ đó, không ít học sinh đã lựa chọn ôn luyện và đầu tư năng lực theo tổ hợp này từ khi bắt đầu lớp 10.
Thế nhưng, chỉ trong vài tháng đầu năm 2025, hàng loạt trường đại học, trong đó có cả Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG Hà Nội), công bố ngừng xét tuyển C00, thay bằng các tổ hợp có môn ngoại ngữ như D14, D15, D66…
Điều đáng nói là việc thay đổi này không chỉ khiến học sinh trở tay không kịp, mà còn tạo ra cảm giác bất an, hoang mang, thậm chí khủng hoảng tâm lý đối với những em đã xác định rõ ngành học và lộ trình thi cử từ lâu.
Các trường đưa ra lý do thay đổi là do năm 2025 là năm đầu tiên áp dụng thi tốt nghiệp theo chương trình giáo dục phổ thông 2018, đồng thời đáp ứng yêu cầu đầu ra ngoại ngữ và xu hướng quốc tế hóa. Nhưng những lý do này lẽ ra phải được tính toán và công bố từ sớm.
Thay đổi trong tuyển sinh, đặc biệt là thay đổi tác động đến cả quá trình học tập kéo dài ba năm, không thể chỉ tuân thủ quy định kỹ thuật “thông báo trước 30 ngày” mà xem như đã làm tròn trách nhiệm.
Vẫn biết, quyền tự chủ tuyển sinh là nguyên tắc đã được pháp luật công nhận và việc các trường đại học chủ động xây dựng tổ hợp xét tuyển phù hợp với chiến lược đào tạo là hoàn toàn đúng đắn. Tuy nhiên, khi một loạt trường đại học, đặc biệt là các trường khối khoa học xã hội, bất ngờ bỏ tổ hợp C00 ngay trước kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông chỉ còn chưa đầy một tháng, thì không thể coi đây là hành xử hợp lý, càng không thể nói là “công bằng với thí sinh”.
Về phía Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngoài yêu cầu các trường giải trình và xem xét, điều chỉnh tổ hợp xét tuyển, đảm bảo quyền lợi cho thí sinh khi bỏ tổ hợp C00 ngay sát kỳ thi tốt nghiệp THPT, vẫn cần có trách nhiệm điều tiết, định hướng, đặc biệt là lắng nghe phản hồi từ xã hội, nhất là trong giai đoạn chuyển tiếp như hiện nay.
Đổi mới giáo dục không thể là sự thay đổi đột ngột, thiếu chuẩn bị, bỏ mặc người học tự thích nghi trong thế bị động.
Trong ngắn hạn, các trường đại học nên cân nhắc giữ lại tổ hợp C00 ít nhất trong năm 2025, như một hình thức chuyển tiếp có trách nhiệm.
Về dài hạn, nếu thực sự cần thay đổi thì phải có lộ trình rõ ràng, được công bố sớm, minh bạch và có đánh giá tác động xã hội đầy đủ.
Chỉ khi ấy, quyền tự chủ mới không bị hiểu sai là sự tự tiện. Và “công bằng với thí sinh” mới là một cam kết được thực thi chứ không chỉ là lời nói suông.
